1. Nguyên nhân gây tai biến mạch máu não từ khía cạnh nguy cơ không thể thay đổi
Tuổi (đa số gặp trên 45 tuổi), nam nữ (nam gặp phổ biến hơn nữ), chủng tộc, di truyền… Chúng ta không thể thay đổi được các khía cạnh này. Tuy nhiên, biết được những duyên cớ gây tai biến, các đối tượng nguy cơ với thể dự phòng hiệu quả hơn.
2. Các khía cạnh nguy cơ thay đổi được
2.1. Tăng huyết áp
Huyết áp là gì?
Huyết áp là áp lực chiếc máu tương tác lên thành động mạch. Tim sở hữu vai trò như 1 máy bơm hoạt động ăn nhịp bơm máu vào hệ thống mạch máu. Khi tim bóp mạnh tống máu đi sẽ tạo sức ép lớn nhất gọi là huyết áp tối đa (hay huyết áp tâm thu).
Ở công đoạn tim giãn ra, máu được hút về tim, sức ép dòng máu tốt nhất gọi là áp huyết tối thiểu (hay áp huyết tâm trương). Vậy tăng huyết áp với phải là một duyên cớ gây tai biến huyết quản não?
Các chỉ số huyết áp
Như thế nào là nâng cao huyết áp?
Gọi là nâng cao huyết áp trường hợp huyết áp ≥ 140/90mmHg.
Huyết áp nâng cao cao gây tổn thương thành mạch máu, tạo các điểm yếu ở thành mạch. Các điểm yếu bị tổn thương tiến triển nặng dần theo thời kì và đến 1 thời khi nào đó vỡ vạc ra, gây đột quỵ chảy máu não.
Tăng huyết áp cũng là nguyên nhân gây vữa xơ động mạch. Các mảng vữa xơ gây chít hẹp lòng mạch, cản trở loại máu lưu thông, gây đột quỵ nhồi máu não.
Việc phát hiện nâng cao huyết áp khá đơn thuần bằng thao tác đo huyết áp mà bất kỳ viên chức y tế nào cũng thực hành được. Mọi người cũng có thể tự kiểm tra huyết áp bằng 1 máy đo áp huyết tự động có trên thị trường.
Theo khuyến cáo của Hội Tim mạch học Việt Nam năm 2008: bắt buộc dùng máy đo áp huyết quấn ở cánh tay hơn là máy quấn cổ tay.
Tăng áp huyết là căn do gây tai biến huyết quản não hàng đầu. Tuy nhiên, 1 tỷ lệ hơi cao nhân dân lại ko mang ý thức ưa chuộng đến vấn đề này. Hậu quả là phổ biến người để áp huyết nâng cao cao một thời kì dài ko điều trị có thể gây biến chứng đột quỵ não.
2.2. Đái tháo dỡ đường
Đái túa đường cũng là một duyên do gây tai biến huyết mạch não thường gặp. Đái toá đường gây thương tổn với hệ thống tất cả hệ thống động mạch, trong đấy với động mạch ở não. Đái túa đường làm cho tăng tỷ lệ mắc đột quỵ não từ 2-6,5 lần, nâng cao tỷ lệ tử vong lên 2 lần. Đái toá đường cũng là khía cạnh đóng vai trò trọng tâm trong Hội chứng chuyển hóa, là chi tiết nguy cơ đặc thù gây ra những biến cố tim mạch và đột quỵ não.
Đường máu của người thường nhật 3,9-6,0mmol/l.
Một người được chẩn đoán đái tháo dỡ đường khi nào?
- Mức Glucose máu ở thời khắc bất kì >11mmol/l
- Hoặc mức Glucose máu khi đói > 7mmol/l
- Hoặc Glucose máu > 11mmol/l ở thời khắc 2 giờ sau nghiệm pháp dung nạp glucose bằng đường uống. (Nhân viên y tế cho bệnh nhân uống glucose theo liều quy định và sau 2 giờ xét nghiệm đường máu)
Chẩn đoán tiền đái dỡ đường
- Rối loạn dung nạp glucose: glucose máu thời khắc 2 giờ sau nghiệm pháp dung nạp glucose bằng đường uống 7,8-11mmol/l
- Suy giảm dung nạp glucose máu lúc đói: glucose máu khi đói tăng dưới 7mmol/l và glucose máu thời điểm 2 giờ sau nghiệm pháp dung nạp glucose bằng đường uống nâng cao dưới 7,8mmol/l
Các giả dụ nguy cơ mắc đái toá đường
- Tuổi trên 40
- Tiền sử bố mẹ, các bạn ruột, sở hữu người bị đái dỡ đường
- Thừa cân, béo phì (với người châu Á: BMI < 23)
- Trẻ sinh ra cân nặng rẻ < 2500g.
- Sinh con > 4kg
- Huyết áp cao
- Hút thuốc lá
2.3. Rối loàn lipid máu- một căn nguyên gây tai biến mạch máu não
Khi hàm lượng lipid trong máu quá cao là điều kiện tiện lợi để lipid “ngấm” vào và lắng đọng ở thành mạch máu. Đây là công đoạn thứ 1 của quá trình hình thành mảng vữa xơ động mạch.
Trước đây, người ta quan niệm rối loàn lipid máu là khi tổng lượng lipid máu tăng cao (cholesterol và/hoặc triglycerid). Nhưng hiện nay đã sở hữu bằng chứng nghiên cứu cho thấy sự rối loàn về thành phần phức bộ lipid máu cũng quan yếu không kém tổng lượng lipid máu nâng cao cao.
Lipid trong thân thể gồm 2 nhóm:
- Ngoại sinh (do thức ăn cung cấp)
- Nội sinh (do thân thể sinh ra).
Lipid là thành phần cực kỳ quan trọng để các tế bào, mô trong cơ thể với thể tồn tại và phát triển.
Khi xét nghiệm lipid máu buộc phải đánh giá tối thiểu phức bộ 4 thành phần: cholesterol, triglycerid, LDL-C và HDL-C. Trong đấy LDL-C tăng cao với tương tác nhiều nhất đến nguy cơ vữa xơ động mạch và biến cố tim mạch. Ngoài ra, nâng cao triglycerid trơ thổ địa cũng là khía cạnh nguy cơ bệnh tim mạch.
2.4. Vữa xơ động mạch
Mảng vữa xơ hình thành trong lòng động mạch sẽ làm chít hẹp dần lòng mạch sở hữu thể gây tắc mạch. Nhiều ví như mảng vữa xơ bong ra, trôi theo dòng máu, đến gây tắc ở vị trí huyết quản khác. Nguyên nhân gây tai biến huyết quản não do mảng xơ vữa cũng khá nguy hiểm.
Tiến triển mảng vữa xơ động mạch gây chít hẹp dần lòng động mạch theo thời gian
2.5. Béo phì
Béo phì là yếu tố tiện lợi góp phần khiến nâng cao huyết áp, rối loạn lipid và nâng cao glucose máu. Tất cả các chi tiết này hài hòa lại sẽ làm cho nâng cao nguy cơ bệnh lý tim mạch. Trong các thể béo phì, thể béo bụng mang liên quan sở hữu hội chứng chuyển hóa chặt chẽ hơn cả.
2.6. Hút thuốc lá
Hút thuốc lá gây rộng rãi tác hại đối với sức khỏe, trong ấy với nguy cơ gây những bệnh tim mạch như tăng huyết áp, vữa xơ động mạch, rối loàn nhịp tim… và đột quỵ não. Nên khuyến cáo bỏ thuốc lá đối mang các ví như đang hút thuốc.
Những chi tiết với thể là nguyên do gây tai biến huyết quản não
2.7. Uống rượu nhiều
Uống phổ biến rượu cũng là 1 trong các nguyên nhân gây nâng cao huyết áp. Uống rượu gây tăng huyết áp, vữa xơ động mạch. Ngoài ra, uống rượu phổ biến trong thời kì dài có thể gây thương tổn gan, suy gan gây rối loàn đông máu. Do vậy, người uống rượu đa dạng có nguy cơ cao bị đột quỵ chảy máu não. Đồng thời, lúc đột quỵ thường rất nặng nề.
2.8. Cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua
Cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua biểu thị bằng những triệu chứng thiếu máu não ngắn tự hồi phục trong vòng 1 giờ (thường 1-15 phút). Biểu hiện bằng hiện tượng đột ngột thấy mờ mắt hoặc yếu tuỳ thuộc một bên… Các cơn này tự qua đi ko buộc phải điều trị. Sau một thời kì những cơn này lại tái lại.
Có các bệnh nhân bị các cơn thiếu máu não cục bộ tái đi tái lại siêu nhiều lần rồi lại tự hồi phục. Do đó, các bệnh nhân này thường ko đi khám, để đến lúc bị đột quỵ não thực sự mới vào viện thì cần chịu những hậu quả nghiêm trọng.
Cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ đột quỵ não thực thụ. Do đó những người mang cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua nên mau chóng đi khám để được điều trị dự phòng.
