Nhịn đi đại tiện, phân đọng lại lâu trong cơ thể thành khối lớn và khô hơn khiến bé phải cố gắng rặn và có khi bị rách hậu môn khiến bé sợ đi vệ sinh hơn nên quyết định nhịn lại, tạo thành một vòng luẩn quẩn.
Trung bình cứ khoảng 100 trẻ đến khám Nhi khoa thì có đến 3 trẻ đến khám do táo bón, 1/4 trẻ đến khám khoa tiêu hóa do táo bón. Táo bón kéo dài có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống,gây khó chịu và ảnh hưởng các chức năng tiêu hóa khác, cũng như sự tăng trưởng của trẻ và những phiền toái của cha mẹ trong quá trình nuôi dạy con cái.
Nguyên nhân táo bón ở trẻ nhỏ
Nếu cha mẹ bỏ quên bé thì bé sẽ dễ dàng bị rơi vào vòng luẩn quẩn của táo bón.
Bác sĩ Hoàng Lê Phúc, Trưởng khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM) cho biết, nhiều trẻ không đi tiêu được vì một số lý do, đôi khi rất bất ngờ:
-Nếu bé cảm thấy không thoải mái hoặc đôi khi vì “bận”, bé sẽ bỏ qua nhu cầu sử dụng nhà vệ sinh.
-Khi đại tiện, bé có thể cảm thấy đau do rách hậu môn khiến bé quyết định nhịn để tránh bị đau nhiều hơn.
Nếu cha mẹ bỏ quên thì bé sẽ dễ dàng bị rơi vào vòng luẩn quẩn của táo bón. Nín nhịn đi tiêu khiến phân ở lâu trong cơ thể, lớn và khô cứng, khiến bé phải gắng sức hơn trong những lần sau, có khi gây rách hậu môn, chảy máu. Vì thế bé lại càng sợ đi tiêu và quyết định nín nhịn nhiều hơn khi có nhu cầu.
Bé nhịn đi tiêu dẫn đến táo bón
Theo bác sĩ Phúc, nhiều trẻ bị táo bón hình thành một “thói quen” khác thường, kéo dài khi cảm thấy muốn đi đại tiện. Khi đó, bọn trẻ sẽ có những cử chỉ rất lạ:
-Bé có thể cúi người, khép mông và khóc.
-Trẻ mới biết đi lắc lư qua lại trong khi gồng cứng chân và mông, uốn cong lưng, nhón gót, vặn mình, ngồi không yên.
– Các bé lớn hơn có thể trốn vào góc kín hoặc những nơi khác trong khi thực hiện các hành động này.
Mặc dù những hành động này trông giống như trẻ đang cố gắng đi đại tiện, nhưng thực tế trẻ đang cố gắng để nhịn. Vì vậy, cha mẹ cần chú ý phát hiện sớm hành vi này, để có thể ngăn ngừa hoặc điều trị sớm chứng táo bón.
Thế nào là trẻ bị táo bón ?
Bác sĩ Phúc cho biết, thời gian bình thường trẻ đi tiêu giữa các lần phụ thuộc vào độ tuổi và loại thức ăn mà trẻ ăn. Hình dạng và đặc điểm của phân cũng vì thế mà khác nhau.
Trong tuần đầu đời, trẻ thường đi tiêu khoảng 4 lần / ngày, phân thường mềm hoặc lỏng (thường gặp ở trẻ bú mẹ). Trong 3 tháng đầu tiên, trẻ bú sữa mẹ thường đi tiêu phân mềm khoảng 3 lần một ngày. Tuy nhiên, một số trẻ bú mẹ cũng đi tiêu ngay sau mỗi lần bú. Một số trẻ khác đặc biệt chỉ đi cầu một lần một tuần hoặc thậm chí mười hai ngày. Trẻ bú mẹ hiếm khi bị táo bón.
Đối với trẻ bú sữa công thức, hầu hết đều đi tiêu hai hoặc ba lần mỗi ngày, mặc dù điều này phụ thuộc vào loại sữa công thức mà trẻ đang uống. Khi được khoảng 2 tuổi, bé chỉ còn đi ngoài 1-2 lần mỗi ngày.
Với trẻ lớn, nếu kêu đau khi đại tiện, hoặc đi ít hơn bình thường thì rất có thể bé đã bị táo bón. Tuy nhiên, chỉ khi bé thường đi tiêu 1-2 lần / ngày và đã hai ngày không đi tiêu thì mới được coi là bé bị táo bón. Đối với trẻ bình thường 2 ngày mới đi một lần thì cũng không phải là táo bón, chỉ cần phân mềm vừa phải, không gây đau.
Những giai đoạn trẻ có nguy cơ táo bón
Táo bón ở trẻ em thường xảy ra vào ba thời điểm sau: sau khi bắt đầu ăn bột ngũ cốc và trái cây nghiền, khi tập ngồi bô / tập đi vệ sinh và sau khi bắt đầu đi học. Biết được những thời điểm nguy cơ này, cha mẹ sẽ dễ dàng hơn trong việc giúp con phòng tránh táo bón.
Giai đoạn tập ăn dặm
Trẻ đang bú mẹ hoặc bú bình chuyển sang ăn dặm có thể bị táo bón do không ăn đủ chất xơ và không uống đủ nước.
Tập ngồi bô hoặc đi vệ sinh
Trong giai đoạn này, bé có nguy cơ bị táo bón vì nhiều nguyên nhân:
-Giai đoạn này chế độ ăn của bé còn phụ thuộc nhiều vào sữa nên dễ bị thiếu chất xơ.
-Nếu bé không thích hoặc chưa sẵn sàng ngồi vào “chỗ mới”, trẻ có thể cố gắng nhịn, có thể khiến bé bị táo bón.
– Phân của bé cứng hoặc đau khi đại tiện, hoặc khi đi tiêu nín lại để tránh phải ngồi bô / bồn cầu.
Giai đoạn đi học
Một số trẻ ngại sử dụng nhà vệ sinh ở trường vì không quen hoặc quá “công cộng”, có thể dẫn đến việc nín đi tiêu ở trẻ nhỏ.
