Đương quy là vị thuốc bổ chữa kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh, tắt kinh, thai tiền sản hậu… Hầu hết các bệnh phụ khoa và một số bệnh lý khác. Sau đây, bài viết sẽ làm rõ hơn về đặc điểm, công dụng, bí quyết sử dụng và các điều buộc phải lưu ý.
Đặc điểm của Đương quy
Phân bố
Nhìn chung những giống đương quy đều với xuất phát từ vùng ôn đới ưa khí hậu ẩm mát. Từ lâu đã được trồng đa dạng ở Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản. Ở Việt Nam cũng được trồng ở những thức giấc Hà Giang, Lào Cai, vùng ven Hà Nội, nhưng cũng nên lựa mua thời vụ sao cho mùa gieo hạt và sinh trưởng của cây trùng mang thời gian có nhiệt độ thấp trong năm, nhìn chung hiệu quả chưa cao.
Bộ phận dùng
Rễ Đương quy trồng được 3 tuổi, đào vào mùa thu, bó thành bó nhỏ, xếp lên giá đốt xông nóng (không đốt trực tiếp) cho tới khi dược chất với màu đỏ tươi hay màu vàng kim tuyến, rồi sấy than. Không phơi chỗ râm mát (đương quy với màu xanh) và cũng ko phơi nắng (mất tinh dầu).
Rễ to, giết mổ chắc dẻo, màu trắng hồng, phổ biến tinh dầu, sở hữu mùi thơm đặc biệt, vị ngọt sau cay là loại tốt.
Nếu không phân biệt các bộ phận có nhau thì mọi rễ chính, rễ phụ gọi là Toàn quy. Ngoài ra, dựa vào tính chất của mỗi bộ phận mà người ta còn phân biệt ra 3 loại:
- Quy đầu là phần đầu của rễ chính, đường kính 1.5 – 4cm, đầu tầy và tròn, tác dụng chỉ huyết.
- Quy thân là rễ đã chiếc bỏ phần đầu và đuôi, tác dụng bổ huyết.
- Quy vĩ là rễ phụ nhỏ hay rễ nhánh, đường kính 0.3 – 1cm, tác dụng hành huyết, giảm đau.
Thành phần hóa học
Đương quy cất 0.2 – 0.4% tinh dầu tùy mẫu và nơi trồng. Tinh dầu đương quy là chất lỏng màu vàng sẫm.
Tác dụng dược lí
Theo Y học cổ truyền: Đương quy sở hữu vị ngọt hơi đắng, khá cay, mùi thơm, tính ấm. Tác dụng bổ huyết hoạt huyết, chỉ huyết chủ trị chứng kinh nguyệt ko đều, đau bụng kinh, tắt kinh, các bệnh thai tiền sản hậu, thương tổn do té ngã, đau tê chân tay, mụn nhọt lở loét, táo bón kinh niên.
Theo Y học hiện đại: Đương quy với cả hai tác dụng co thắt và thư giãn tử cung. Nó còn đóng vai trò như một chất kháng viêm giảm đau làm giảm triệu chứng đau bụng kinh.
Đương quy không trực tiếp liên kết sở hữu thụ thể estrogen, cũng ko khiến cho dày màng nhày tử cung trong chu kì kinh nguyệt, nhưng gián tiếp thay đổi nội tiết tố nữ. Mặt khác nó làm cho mạnh tuần hoàn, đặc thù là tuần hoàn ở phòng ban sinh dục, giúp điều hòa kinh nguyệt.
Bài thuốc thường dùng
Liều thường dùng: 5 – 15 g. Trường hợp bổ huyết, cải thiện tuần hoàn, táo bón tiêu dùng liều cao, với thể tiêu dùng tới 40 – 80 g.
Cách sử dụng đơn thuần nhất là lấy nguyên củ Đương quy
- Hấp chín, thái phiến, ăn vài phiến mỗi ngày để bổ huyết.
- Nấu trà: Dùng 1 củ đương quy sở hữu 6 quả táo tàu. Uống hàng ngày để bổ huyết.
Hai phương pháp này dùng trong nếu trễ kinh mà người mệt mỏi, xanh xao, ăn uống kém.
Bài thuốc Tứ vật thang
Đương quy, Thục địa mỗi vị 12 g, Bạch thược 8 g, Xuyên khung 6 g, nước 600 ml sắc đẹp còn 200 ml. Chia làm cho 3 lần, uống trong ngày. Trị kinh nguyệt không đều, người mệt mỏi xanh xao, đau bụng kinh, thai tiền sản hậu.
Gà ác hầm Đương quy để bổ huyết
Trị trễ kinh mà bụng dưới đau âm ỉ, thích xoa bóp, chóng mặt, ù tai, lưng gối đau mỏi.
- Đương quy (sao với dầu mè 40 g), dung nhan uống. Trị táo bón lâu ngày người mệt mỏi yếu sức, tiếng nói nhỏ hụt hơi.
- Đương quy 8 g, Hoàng kỳ 30 – 40 g. Sắc nước uống. Trị hồi hộp, dễ quên, mất ngủ, hay nghĩ ngợi, bứt rứt trong người.
- Dùng Đương quy sống nướng khô, tán bột, mỗi lần uống 4.5 g, ngày 3 lần. Trị chảy máu đường tiêu hóa.
- Đảng sâm 20g, Đương quy 12 g, Nhũ hương 6 g, Một dược 6 g, nhan sắc uống. Trị huyết ứ thuộc cấp do chấn thương té ngã, phần mềm sưng đau.
Ngoài ra, đương quy còn sở hữu tác dụng phòng chống ung thư, chống lão hóa, chữa khô da, nứt nẻ lúc trời lạnh, tăng sức đề kháng cho cơ thể.
Kiêng kỵ, lưu ý
- Đương quy vị cay tính ôn do đấy người thể trạng bị nóng ngứa không buộc phải dùng. Phụ nữ đang sở hữu thai hoặc chuẩn bị có kế hoạch sinh con cũng ko bắt buộc dùng.
- Người tiêu chảy nên kiêng vì Đương quy có tác dụng nhuận táo.
Đương quy là một vị thuốc sử dụng siêu rộng rãi trong Đông y, là đầu vị trong thuốc chữa bệnh phụ nữ, đồng thời cũng được chỉ định trong nhiều đơn thuốc bổ và đa dạng bệnh khác. Tuy nhiên, cũng như phổ biến vị thuốc khác, trước khi dùng bạn cần tham vấn quan điểm của bác bỏ sĩ hoặc các chuyên gia về thảo dược. Hi vọng các san sớt trên đây sẽ giúp quý bạn đọc có những hiểu biết cơ bản về nguồn gốc, đặc điểm, công dụng cũng như cách dùng vị thuốc này.
