Cây cỏ ngọt có tên khoa học là Stevia rebaudina, thường được gọi là lá đường, lá mật, hay lá ngọt vì ngọt gấp 250 lần đường ăn thông thường.
Người ta thường dùng lá Stevia để làm ngọt đồ uống và tăng hương vị của một số loại thuốc thảo mộc. Họ cũng sử dụng loại thảo mộc này trong y học như một loại thuốc bổ tim và nó làm giảm huyết áp, giảm chứng ợ nóng và bệnh thận, giảm cảm giác thèm ăn đường và đồ ngọt ở bệnh nhân tiểu đường.
Các nhà thám hiểm Tây Ban Nha đã ghi nhận cách các bộ lạc bản địa ở Para Guay, Brazil và Argentina sử dụng Stevia, và từ thế kỷ 19, cư dân thường sử dụng loại thảo mộc này để làm ngọt các loại trà. Mối quan tâm đến cây cỏ ngọt ở phương Tây bắt đầu từ những năm 1900, khi ý định sử dụng loại thảo mộc này như một sự thay thế an toàn cho đường cho bệnh nhân tiểu đường. Tuy nhiên, ý tưởng này vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ các nhà sản xuất đường và kế hoạch phát triển ngành công nghiệp stevia đã bị cản trở. Vào những năm 1930, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng hai hợp chất stevioside và rebaudioside A ngọt hơn đường 250 lần. Nhiều nước trên thế giới đã chiết xuất đường từ cây cỏ ngọt như một giải pháp tự nhiên và an toàn.
Đặc điểm và sự phát triển của cây
Cây cỏ ngọt là một loại cây thân thảo lâu năm, cao từ 30 đến 60 cm. Lá có răng cưa, thuôn dài, hình bầu dục, không cuống, có gân rõ. Hoa màu tím nhạt với đài hoa màu trắng, hình ống, 5 thùy, bề ngoài có lông mềm. Quả có nhiều lông ở đầu quả.
Đặc tính đáng chú ý nhất của cây cỏ ngọt là vị ngọt của nó. Không có loại cây nào khác có thể tạo ra vị ngọt đặc biệt như vậy chỉ với một phần nhỏ của lá. Nó đã là một chất làm ngọt đầy hứa hẹn trong nhiều thập kỷ, trở thành chất làm ngọt thực phẩm tự nhiên ở Hoa Kỳ.
Có khoảng 230 loài thuộc chi Stevia, phân bố phổ biến ở các vùng khô hạn Nam Mỹ và tây Bắc Mỹ. Stevia phát triển tốt ở vùng khí hậu cận nhiệt đới ẩm, ít mưa vào mùa đông. Hiện nay, số lượng Stevia trong tự nhiên rất hiếm.
Loại thảo dược này được đưa về Việt Nam gieo trồng từ năm 1988, nó đã phổ biến rộng rãi ở các tỉnh phía Nam, đã có nhiều cơ sở sản xuất và đang áp dụng, tuy nhiên vẫn còn mới so với các nước trên thế giới.
Ứng dụng điều trị
- Stevia được sử dụng để điều trị các bệnh sau:
- Kháng insulin ở bệnh nhân đái tháo đường.
- Cao huyết áp
Stevia có thể có một tương lai tươi sáng. Một chất ngọt không chứa calo mạnh mẽ, Stevia có thể là một hiện tượng ăn kiêng, đặc biệt là đối với những người bị béo phì và tiểu đường. Nếu chất làm ngọt không calo này thay thế đường trắng, lượng carbohydrate trong chế độ ăn uống của bạn sẽ được cải thiện với những lợi ích cho răng, lượng đường trong máu và tiêu hóa của bạn. Ngoài ra, cây cỏ ngọt có thể ảnh hưởng trực tiếp đến insulin và cơ chế liên quan đến việc tăng lượng đường trong máu ở bệnh tiểu đường, giúp giảm lượng đường trong máu và giảm nguy cơ biến chứng do lượng đường trong máu cao.
Vị ngọt và tác dụng của cây cỏ ngọt là do một hợp chất gọi là stevioside, được tìm thấy chủ yếu trong lá và chiếm từ 4% đến 20% trọng lượng của lá khô. Một hợp chất khác có cấu trúc tương tự như stevioside và có tác dụng sinh lý là rebaudioside A. Một số nghiên cứu trên động vật đã chỉ ra rằng stevia không ảnh hưởng đến sự hấp thụ glucose, mặc dù nó có thể thúc đẩy quá trình đào thải, giải phóng insulin từ tuyến tụy, tăng độ nhạy insulin trong cơ thể và giảm glucose trong gan.
Ở người, một nghiên cứu trên 12 người mắc bệnh tiểu đường loại 2. Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra việc sử dụng 1 g chiết xuất stevia (bao gồm 91% stevioside và 4% rebaudioside A) và giả dược trong bữa ăn. Những người dùng chiết xuất từ cây cỏ ngọt có mức đường huyết sau ăn thấp hơn so với nhóm dùng giả dược, có thể do tăng tiết insulin làm giảm lượng đường trong máu.
Tác dụng hạ huyết áp của stevioside và rebaudoside A trong cây cỏ ngọt cũng đã được nghiên cứu. Một số thử nghiệm lâm sàng đã chỉ ra rằng những hợp chất này làm giảm cả huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương. Tuy nhiên, hiệu ứng này cần được nghiên cứu thêm.
Sử dụng:
Stevia Leaf Powder – Lá khô xay mịn có thể được sử dụng đơn giản như một chất thay thế cho đường theo nhiều cách khác nhau, được rắc như một chất làm ngọt trong thực phẩm, đồ uống hoặc chất làm ngọt, nóng hoặc trong nhiều công thức nấu ăn.
Chiết xuất: Có chiết xuất glycerin, nói chung được chuẩn hóa thành thành phần chính của lá Stevia.
Công Ty TNHH TM Dược Phẩm Trang Ly chuyên sản xuất các loại đường cỏ ngọt, có tác dụng giảm cân, tốt cho người ăn kiêng và tiểu đường.
