1. Định nghĩa bệnh sởi và dịch sởi
Bệnh sởi là bệnh lây truyền cấp tính, lây theo đường hô hấp, do vi rút sởi gây ra. Đặc điểm lâm sàng của bệnh sởi ở trẻ là sốt, viêm kết mạc mắt, viêm đường hô hấp, đường tiêu hóa, phát ban. Bệnh sởi ở người lớn vô cùng ít xảy ra bởi thường đã nhiễm từ lúc nhỏ và miễn nhiễm sau đó. Chủ yếu là trẻ nít buộc phải bệnh sởi có xu thế bùng phát thành dịch.
Dịch sởi có thể bùng phát ở khắp nơi trên thế giới nhưng thường xảy ra ở các đô thị to theo chu kỳ 2 – 4 năm vào mùa xuân. Năm 2018 – 2019 là thời điểm khởi đầu chu kỳ dịch sởi sau 4 năm (năm 2014 bệnh sởi bùng phát tại Hà Nội). Theo báo cáo của cục Y tế dự phòng, bộ Y tế, từ đầu năm 2018 tới tháng 10/2018 mang 1.553 ca sốt phát ban nghi sởi, trong đó 744 ca sở hữu kết quả dương tính với sởi và 1 ca tử vong ở Hưng Yên. Theo đánh giá, dịch sởi ở gia tăng là bối cảnh chung của tình hình dịch sởi tại Việt Nam và trên thế giới.
2. Nguyên nhân gây bệnh sởi ở trẻ và bệnh sởi ở người lớn
Bệnh sởi gây ra bởi virus sởi (Paramyxo virus family, genus Morbillivirus) chỉ mang 1 kháng nguyên duy nhất. Virus Sởi hình cầu, đường kính 100-250 nm, chỉ sống được khi ở ngoại cảnh 30 phút, dễ bị bất hoạt bởi các thuốc sát trùng thông thường.
Tế bào đích chính của virus Sởi là các tế bào miễn dịch (Lympho T, B, macrophages và tế bào sở hữu gai). Sau đó virus chuyển đến hạch lympho vùng mà lympho T và lympho B bị nhiễm. Cuối cùng chúng phát tán tới các vị trí khác: lách, mô bạch huyết, gan, tuyến ức, da và phổi. Virus sởi, lúc vào trong thân thể sẽ kích thích sản sinh kháng thể. Thông thường, sau lúc mọc ban ngày thứ 2 -3, kháng thể sẽ xuất hiện và tồn tại bền vững. Miễn dịch trong sở là miễn dịch bền vững.
Ở các người với hệ miễn nhiễm suy yếu như trẻ em, nữ giới với thai chưa được tiêm phòng vacxin sởi siêu dễ bị virus sởi tấn công.
3. Con đường lây truyền bệnh sởi
Bệnh sởi có lây ko và sởi lây qua con đường nào? Bệnh sởi với tính lây nhiễm vô cùng cao. Chỉ buộc phải có mặt chung trong 1 phòng có người bị bệnh cũng mang thể lây bệnh. Nếu một người trong gia đình bị mắc sởi thì tỷ lệ người chưa với miễn nhiễm bị nhiễm bệnh lên đến 90%.
– Bệnh sởi lây nhiễm qua đường hô hấp, do tiếp xúc trực tiếp mang chất tiết đường mũi họng lúc bệnh nhân ho, hắt hơi, kể chuyện… Những giọt nước bọt nhỏ xíu với chứa virus sởi sẽ bắn ra ko khí và người lành với thể hít vào. Ngoài ra, những giọt nước bọt có thể rơi vào mặt bàn, điện thoại, trang bị trong gia đình, nếu xúc tiếp cũng có thể lây bệnh.
Trong thời kỳ ủ bệnh, người bệnh phát tán virus ra môi trường bên ngoài và có thể kéo dài đến 5-7 ngày sau lúc ra ban.
– Bệnh lây qua tiếp xúc gián tiếp thường ít gặp do virus sởi chỉ sống được ở môi trường bên bên cạnh 30 phút. Tuy nhiên những người chăm sóc bệnh nhân sởi mà không rửa tay bằng xà phòng cũng với khả năng lây truyền cho người khác.
Do vậy để phòng chống bệnh sởi lây lan, khi phát hiện người bệnh mắc sởi nên bí quyết ly ngay và đặc thù là tiêm chủng mũi 1 cho toàn bộ trẻ thơ từ 9 – 11 tháng tuổi và tiêm nói lại mũi 2 cho trẻ 6 tuổi trong tiêm chủng thường xuyên. Phụ nữ mang thai cần tiêm phòng sởi trước, để giảm thiểu mắc sởi trong lúc có bầu, liên quan đến thai nhi.
