Bách bộ còn mang tên khác là dây ba mươi, củ rận trâu, dây dẹt ác… sở hữu vị ngọt, đắng, tính ấm. Cây bách bộ mọc hoang vô cùng rộng rãi ở những tỉnh miền núi Tây Bắc nước ta. Là một vị thuốc quý, ngoài ra dân ta vẫn vô cùng ít người biết sử dụng vị thuốc này. Dưới đây sẽ kể rõ các đặc điểm và tiện lợi của bách bộ đối với sức khỏe, cùng sắm hiểu nhé.
Bách bộ là gì?
Giới thiệu sơ sài về Bách bộ
Bách bộ có tên công nghệ là Stemona tuberosa Lour, thuộc họ Stemonaceae, ngoài ra còn được gọi là dây ba mươi, dây dẹt ác… . Bách bộ là một cây thân leo, dài chừng 6–8m, sở hữu lúc hơn. Rễ củ nhiều, mập, nạc, mang hình trụ, mọc thành khóm dày, dài từ 15–30cm. Thân nhẵn, hình trụ, màu lục nhạt và tương đối phình. Lá mọc đối hoặc so le, sở hữu 10–12 gân phụ chạy dọc từ cuống lá đến ngọn lá. Cụm hoa mọc ở kẽ lá, cuống dài từ 2–4cm, gồm 1–2 hoa màu vàng hoặc đỏ. Bách bộ sở hữu mùa hoa sẽ rơi vào tháng 3-5, còn mùa quả sẽ vào tháng 6-8. Cây bách bộ mọc từ hạt sau hai năm thì có hoa quả. Có thể trồng được bằng hạt hoặc phần gốc sau khi đã thu hết củ.
Có phổ biến dòng bách bộ khác cũng được tiêu dùng khiến thuốc: Bách bộ lá nhỏ (Stemona pierrei Gagnep), Bách bộ nam (Stemona cochinchinensis Gagnep), Bách bộ đứng (Stemona collinsae Craib)
Bách bộ được phân bố chủ yếu ở vùng nhiệt đới Châu Á. Ở Việt Nam, tản bộ phân bố đa dạng ở Cao Bằng, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Hòa Bình và Thanh Hóa. Bách bộ mọc nơi đất tơi xốp mang rễ củ nhiều và to, là loại cây ưa ẩm, ưa sáng. Sau lúc bị chặt phá, phần còn sót lại vẫn còn khả năng trở thành cây mới
Bộ phận tiêu dùng của bách bộ
Người ta thường dùng rễ củ đã phơi khô hoặc sấy khô để tiêu dùng làm cho thuốc. Rễ tản bộ dài từ 5cm trở lên, nó sở hữu hình dáng cong queo, đầu trên hơi phình to, đầu dưới dong dỏng nhỏ. Mặt ngoại trừ có màu vàng nâu, phổ biến nếp nhăn. Khi cần làm thuốc, ta đào rễ lúc trời khô ráo, rửa sạch cát, cắt bỏ hai đầu. Rễ nhỏ để nguyên, rễ lớn có thể bổ làm đôi rồi phơi nắng hoặc sấy ở nhiệt độ 50–60ºC.
Trong sách cách bào chế đông dược mang chỉ dẫn phương pháp dùng như sau:
Dùng sống: rửa sạch, ủ mềm, rút bỏ lõi, thái mỏng và phơi khô
– Dùng chín: tẩm mật một đêm rồi đem đi sao vàng
Thành phần hóa học của bách bộ
Rễ bách bộ chứa chứa 2,3% glucid, 9,25% protid, 0,84% lipid, rộng rãi axit hữu cơ (axit malic, axit oxalic, axit succinic, axit acetic, axit formic), 3 dẫn chất bibenzyl và đặc biệt nhất là alkaloid, gồm có: stemonin, tuberostemonin, neotuberostemonin, oxotuberostemonin, isotuberostemonin, hypotuberostemonin, stenin, stemotinin, isostemotinin… Trong đấy hoạt chất đáng quan tâm là stemonin, sau này được xác định là tuberostemonin L-G. Theo dược điển Việt Nam, hàm lượng alkaloid toàn phần trong rễ tản bộ buộc phải đạt được 0,15% tính theo tuberostemonin L-G.
Công dụng của bách bộ
Bách bộ sở hữu vị ngọt, đắng, tính khá ấm, với tác dụng nhuận phế, sát trùng. Nhiều nghiên cứu trong y khoa cổ truyền đã chứng minh bách bộ có tác dụng trong việc trị ho, trị giun và diệt sâu bọ
– Tác dụng chữa ho: steamonin mang tác dụng là giảm tính hưng phấn của trọng tâm hô hấp, ức chế phản xạ ho. Bách bộ còn được thí nghiệm mang kết quả phải chăng trong việc điều trị bệnh lao hạch
– Tác dụng kháng khuẩn: tản bộ sở hữu tác dụng diệt vi khuẩn ở ruột già và kháng được vi khuẩn của bệnh lỵ, bệnh phó thương hàn.
– Tác dụng sát trùng và chữa giun: stemonin với thể khiến cho cho giun tê liệt. Theo kinh nghiệm chữa bệnh, uống 3 thìa cà phê cao nước tản bộ 1 lần sở hữu tác dụng xổ giun.
Cách sử dụng và chú ý lúc dùng bách bộ
Liều dùng, bí quyết dùng bách bộ
– Chữa ho: ngày dùng 4–12g, dưới dạng thuốc sắc, cao, viên hoặc bột.
– Chữa giun: ngày uống 7–10g, dưới dạng thuốc sắc. Uống vào sáng sớm, lúc đói, uống trong 5 ngày liên tiếp.
– Diệt côn trùng: ruồi uống nước nhan sắc bách bộ cho thêm ít đường sẽ chết đến 60%. Tiêu diệt bọ gậy ta sử dụng dung dịch tản bộ 1/20
– Đốt rễ bách bộ, hơ khói để diệt ruồi, muỗi, bọ chó, rận. Nước dung nhan rễ tản bộ sử dụng gội đầu, ngâm quần áo mang tác dụng diệt chấy rận.
Lưu ý khi sử dụng bách bộ
– Những người sở hữu chức năng tiêu hóa yếu (tì vị) ko dùng dược liệu này. Đặc biệt, không được sử dụng cho đàn bà mang thai và cho con bú.
– Sử dụng tản bộ được xem là hơi an toàn. Tuy nhiên, trước khi tiêu dùng bắt buộc tham khảo ý kiến từ bác sĩ hoặc bác sĩ trước khi muốn tiêu dùng để tránh tác dụng ko mong muốn.
Trên đây là 1 số thông báo có ích về cây Bách bộ. Mong rằng hầu hết người với thêm thông báo và biết phương pháp dùng ra sao mang mẫu cây này để giúp ích cho sức khỏe. Hãy tham khảo chưng sĩ hoặc thầy thuốc để sở hữu thể sử dụng Bách bộ hiệu quả hơn.
