Các tác nhân có hại cho gan và cách phòng tránh

Virus gây viêm gan
Bệnh viêm gan do virus là một trong những bệnh truyền nhiễm để lại gánh nặng lớn cho y tế công cộng các quốc gia. Hiện nay bệnh tiếp tục lan truyền nhanh và khó kiểm soát.. Đến nay đã xác định được 5 loại virus gây bệnh viêm gan là A, B, C, D, E. Trong đó, virus viêm gan B và C đặc biệt nguy hiểm do khả năng dễ chuyển sang dạng mạn tính và từ đó có nhiều khả năng tiến triển thành xơ gan và ung thư gan.
Rượu bia
90% lượng rượu bia vào cơ thể sẽ được chuyển hóa ở gan. Chất ethanol trong rượu bia được gan chuyển hóa thành aldehyde, chất này kích hoạt phản ứng gây viêm và làm tổn thương tế bào gan. Rượu bia có thể gây ra 3 loại bệnh về gan: gan nhiễm mỡ, viêm gan do rượu, xơ gan. Các bệnh này xảy ra theo chuỗi nối tiếp nhau với bệnh đầu tiên là gan nhiễm mỡ. Nếu dừng uống rượu, bệnh có thể dừng ở giai đoạn này. Tiếp tục uống rượu sẽ dẫn đến viêm gan, xơ gan và về lâu dài, ung thư gan sẽ phát triển từ nền các tế bào gan bị xơ hóa.
Sử dụng thực phẩm không an toàn
Gan có vai trò chuyển hóa các chất dinh dưỡng để cơ thể hấp thu. Sử dụng thực phẩm bị ô nhiễm, nguồn gốc không rõ ràng, chứa nhiều hóa chất độc hại, thức ăn đường phố không đảm bảo vệ sinh, dư lượng hóa chất bảo vệ thực vật, thuốc trừ sâu, chất bảo quản vượt ngưỡng cho phép…là nguyên nhân “thầm lặng” làm chức năng gan bị suy giảm, dẫn đến men gan cao, viêm gan, xơ gan.
Môi trường bị ô nhiễm
Khí thải, chất độc hại tạo ra do các hoạt động công nghiệp, nông nghiệp như CO2, SO2, khói bụi, chất thải từ các nhà máy, khói xe, khói thuốc lá, cháy nổ… làm ô nhiễm không khí, nguồn nước, đất ở. Trong khi, nhiệm vụ quan trọng của gan là giải độc và thải trừ chất độc. Dưới tác động lâu dài của các yếu tố ô nhiễm, gan phải hoạt động liên tục dẫn đến quá tải. Tế bào gan bị tổn thương, chức năng giải độc bị suy giảm. Đây chính là cơ hội để các bệnh về gan như viêm gan, xơ gan…phát triển.
Tự ý sử dụng thuốc Tây y: Việc tự ý mua và sử dụng thuốc, đặc biệt là các thuốc Tây y trong thời gian dài mà không có sự chỉ định của thầy thuốc, trong khi phần lớn thuốc khi vào cơ thể được chuyển hóa tại gan. Bình thường thuốc uống vào là chất không độc, nhưng sau khi chuyển hóa tại gan một số thuốc trờ thành chất gây độc với chính bản thân lá gan với các mức độ khác nhau từ nhẹ đến hoại tử. Đặc biệt phải kể đến các loại thuốc giảm đau hạ sốt (Paracetamol), kháng lao, sốt rét, thuốc kháng virus…
Thói quen sinh hoạt hàng ngày: Thức quá khuya vì từ 23 giờ đến 1 giờ sáng là thời gian gan bắt đầu lọc và đào thải các chất độc trong cơ thể, lúc này cơ thể cần nghỉ ngơi để giành cho các hoạt động sinh học khác, trong đó có hoạt động sinh học của gan.Nếu thức quá khuya thời gian làm việc của gan bị giảm lại, việc thanh lọc cơ thể sẽ bị tồn đọng gây cho gan sự quá tải.
5 phương pháp bảo vệ gan khỏe mạnh
Hạn chế rượu bia, thuốc lá
Là một phương pháp hiệu quả để bảo vệ gan khỏe mạnh. Nếu sử dụng rượu bia hay trong hoàn cảnh phải sử dụng rượu bia thì bạn nên dùng với lượng vừa phải theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO – 25ml mỗi ngày với rượu 40 độ. Bạn cũng không nên uống rượu khi mắc các bệnh về gan và hạn chế, hoặc tốt nhất là không hút thuốc lá.
Dinh dưỡng hợp lý
Chọn thực phẩm đảm bảo vệ sinh và ăn uống đầy đủ, cân bằng các loại chất đạm, chất béo, vitamin, khoáng chất, ăn nhiều thực phẩm tươi, giàu chất xơ – rau xanh, trái cây…, tránh ăn nhiều đồ chiên, nướng và uống đủ nước (khoảng 2,5 lít mỗi ngày).
Tăng cường vận động
Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên và điều độ là một trong những phương pháp hiệu quả để bảo vệ gan, đây là một việc tương đối đơn giản, hiệu quả, ít tốn kém mà lại giữ cho cơ thể khỏe mạnh mỗi ngày.
Khám sức khỏe định kỳ
Việc đi khám sức khỏe định kỳ (6 tháng một lần) là cần thiết để biết tình trạng của gan. Đồng thời được bác sĩ tư vấn tiêm phòng vacxin khi chưa bị viêm gan do virus hay điều trị kịp thời nếu mắc các bệnh về gan.